CẤU TẠO CỦA LOA
Loa là phần quan trọng trong một bộ dàn HiFi, làm nhiệm vụ biến đổi tín hiệu điện thành chuyển động cơ học để tái tạo âm thanh. Một cặp loa hay là sản phẩm kết hợp những gì tinh tế nhất của các kỹ sư về điện tử, cơ khí và tay nghề thợ mộc của các nghệ nhân tài hoa…
Có nhiều kiểu thiết kế thùng loa khác nhau như thùng kín, thùng có lỗ thông hơi, thùng loa có hệ thống đường dẫn âm v.v. mỗi thiết kế sẽ tạo ra một loa thùng loa mang âm hưởng đặc trưng. Nhìn chung, thùng loa kín thường có độ nhạy thấp hơn thùng loa có lỗ thông hơi hoặc thùng loa có đường dẫn âm. Loại thùng có lỗ (reflex) có khả năng tạo ra tiếng trầm nhiều hơn so với thùng kín nếu cùng vặn ở một mức volume như nhau. Nên chọn loại thùng này nếu bạn thích nghe nhiều tiếng trầm.
Loa (driver) là bộ phận biến đổi dòng điện âm tần thành âm thanh và cũng là bộ phận chính quyết định chất lượng âm thanh của cả thùng loa. Loại loa được dùng phổ biến nhất hiện nay là loa điện động (electrodynamic). Loa điện động hoạt động dựa trên nguyên tức một cuộn dây đặt trong từ trường mạnh của nam châm. Khi có dòng điện âm tần chạy qua, cuộn dây sẽ dao động. Do cuộn dây được nối với màng loa nên các dao động này được truyền ra không khí tác động vào tai nghười nghe.
Bên cạnh loa điện động, còn có các loại loa với nguyên lý khác như loa mành (planar speakers). Gọi là loa mành vì âm thanh của nó phát ra nhờ vào sự rung động của những tấm mỏng chứ không phải là màng loa hình nón thông thường. Loại thông thường nhất trong dòng loa này là loa tĩnh điện – electrostatic, loại loa có màng mỏng bằng chất liệu Mylar nằm giữa hai điện cực có một hiệu điện thế rất cao (tới vài ngàn vôn). Khi có điện áp âm tần đưa vào, màng loa dao động trong điện trường giữa 2 điện cực, những rung động này phát ra âm thanh. Loa tĩnh điện khi nghe buộc phải được cấp điện từ nguồn. Loa tĩnh điện electrostatic chỉ phù hợp với tần số trung và cao. Một dạng loa mành hoặc là loa planar magnetic (loa mành điện tử). Loại loa này cũng sử dụng các sợi dây mỏng kéo căng làm màng rung của loa. Trong trường hợp này, màng loa được làm bằng các sợi dây đặt trong một từ trường mạnh. Khi tín hiệu chạy qua dây, màng loa sẽ bị hút và đẩy bời từ trường. Cũng giống như ở loa tĩnh điện, sự chuyển động này tạo ra âm thanh. Một vài loại loa, người ta còn thiết kế thêm loa siêu trầm chạy điện (powered subwoofer), thường phát ra tần số thấp dươi 120Hz và cũng thường có phần ampli công suất liền bên trong. Một tiện ích khác là loa chống nhiễm từ (magnetic shielding) cho phép đặt loa gần tivi mà không bị nhiễm từ gây ố màu trên màn hình.
CHỌN MUA LOA THEO THỂ LOẠI NHẠC
Thực tế khó có thể tìm được một cặp loa tái tạo một cách hoàn chỉnh mọi thể loại âm nhạc, mà nếu có thì cũng rất đắt tiền. Do đó, bạn cần phải xác định được thể loại âm nhạc mà các bạn ưa thích là gì để chọn loa cho đúng. Nếu bạn thích nghe các loại nhạc trẻ, pop, rock, các thể loại nhạc nhảy cần tiết tấu sôi động… thì nên chọn các loại thùng có loa bass màng chất dẻo (dân chơi thường gọi là màng carbon), loa trung, loa treble màng kim loại như nhôm hoặc titan… thùng loa này sẽ cho tiếng trầm khô chắc, tiếng trung và treble trong trẻo rõ nét, rất hợp với các thể loại nhạc nói trên. Còn nế các bạn yêu nhạc cổ điển, jazz, hoặc cần nghe giọng hát trung thực… thì nên chọn loại loa bass màng giấy, trung và treble màng giấy hoặc lụa. Với các chất liệu này, âm thanh sẽ trầm ấm, ngọt ngào hơn.
CHỌN LOA PHÙ HỢP AMPLI
Chọn được loa hợp ampli (hoặc ampli hợp loa) là điều không dễ dàng. Để phối hợp được hai thiết bị này cho đúng, bạn cần chú ý rằng mỗi thùng loa đều có những thông số kỹ thuật ảnh hưởng tới việc ghép nối với ampli như: công suất, độ nhạy…
Đây là những thông số cần chú ý và tuân thủ khi ghép loa.
Trở kháng loa: các thùng loa hiện nay phần lớn có trở kháng là 4,6 hoặc 8 ohm. Bạn cần chú ý đầu ra của ampli có tương thích hay không. Phần lớn các ampli hiện nay đều cho phép đấu loa có trở kháng từ 4-16 ohm. Theo kinh nghiệm của dân chơi có kinh nghiệm, loại loa 4ohm thường được coi là “khó kéo” hơn loại 8 ohm.
Công suất cần thiết và độ nhạy của loa: độ nhạy của loa thường được đo bằng decibel (dB). Loa có độ nhạy khoảng 85 – 88 dB được coi là có độ nhạy thấp, 89 – 92 dB là trung bình, từ 93 dB trở lên là độ nhạy cao. Độ nhạy càng cao thì loa càng cần ít công suất, ampli yế cũng chơi được, tức là loa không “kén chọn” ampli. Cụ thể là, loa 86 dB cần ampli có công suất tối thiểu 25W, 88 dB cần tối thiể 15W, 90 dB cần ampli có công suất tối thiểu 8W… Đặc biệt có một số loại loa có độ nhạy rất cao (96dB trở lên) chỉ cần có ampli có công suất 2 – 4 W là đủ! Trở kháng loa, công suất cần thiết và độ nhạy thường được ghi ở tem phía sau loa, khi đi mua các bạn cần chú ý.
Để đảm bảo loa phát ra âm nhạc tốt nhất, các bạn cũng đừng quên sử dụng dây nối loa có chất lượng (loại chuyên dùng cho loa, không nên dùng dây điện thông thường). Loa phải được đặt đối xứng với nhau và có cùng khoảng cách tới chỗ ngồi nghe. Vị trí tối ưu trong bố trí loa là ngang bằng tai người nghe. Trong trường hợp không đảm bảo chiều cao, các bạn có thể kê loa lên một cái kệ bằng gỗ hay kim loại chắc chắn.
Nói chung, khó có thể nói cặp loa nào là hay nhất. Điều này phụ thuộc vào các yếu tố phòng nghe, sở thích âm nhạc, thiết bị đi kèm và sau cùng cũng là vấn đề đầu tiên: khả năng tài chính của bạn.