Khái quát vấn đề
Chỉ đóng vai trò dẫn điện nguồn, truyền tín hiệu nhưng dây dẫn (dây nguồn, dây tín hiệu, dây loa) đều để lại dấu ấn rõ rệt lên âm thanh đầu ra. Chất liệu và tiết diện dây liên quan mật thiết đến trở kháng và khả năng truyền dẫn, ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh. Công nghệ chế tác dây ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng, và cũng đẻ ra các trường phái sử dụng dây dẫn, giúp người chơi hoàn toàn thoả mãn với âm thanh của bộ dàn.
| ||
| ||
| ||
|
Âm thanh chủ yếu được phân thành 3 dải trầm, trung và cao. Việc phân chia này cốt để giúp chế tạo loa được dễ dàng hơn vì thực tế không thể tạo một loại loa đáp ứng tốt cả 3 dải tần. Ngay cả loa đồng trục cũng luôn bao gồm các củ loa phục vụ cho các dải âm khác nhau trên cùng một trục di chuyển của các củ loa.
 |
| Dây loa Furutech Evolution |
Đồng và bạc được sử dụng nhiều trong chế tạo dây dẫn hi-end do khả năng dẫn điện cao, trở kháng thấp, gia công dễ. Vàng lại cho chất âm siêu việt tuy ít phổ biến vì giá cao. Đồng hỗ trợ tốt dải âm trầm trong khi bạc dùng cho dải âm cao. Nhôm được sử dụng làm dây dẫn điện nhưng không được dùng trong công nghiệp điện tử âm thanh.
Gần đây, Synergistics Research (Mỹ) trở thành công ty đầu tiên phát hiện và sử dụng chất liệu làm dây mới là Tungsten (Wolfram). Dây dẫn tín hiệu Tungsten tương thích với mọi thiết bị âm thanh, mang lại không khí âm nhạc sinh động, âm thanh đầu ra nổi hình khối 3 chiều giúp cho hình dung về không gian âm nhạc càng thêm chính xác và thực tế.
 |
| Dây loa Analysis Plus Oval 12 |
Đôi loa phải đúng với tất cả các thuộc tính cơ bản của âm nhạc gồm cao độ, trường độ, cường độ và âm sắc. Ngoài ra, loa còn phải thể hiện chính xác không gian sân khấu mà nó tái hiện. Người nghe nhạc hi-end đã quen với sơ đồ “hai phía” định vị người nghe và sân khấu âm thanh. Sân khấu âm thanh thì bao gồm các trang thiết bị mà thành phần chính giúp xác định ranh giới sân khấu là đôi loa thể hiện âm thanh nổi theo chuẩn stereo.
Giải pháp tối ưu với người nghe này chưa chắc tối ưu với người khác do “gu” cá biệt của mỗi người. Nhưng dù thế nào thì ở tầm mức hi-end, mọi giải pháp tốt hơn đều khó chế tạo hơn và đắt hơn. Tốt hay xấu trong trường hợp này không “chiều theo” nhu cầu của nhóm này hay nhóm khác mà dựa trên các đo lường cụ thể với các thông số kỹ thuật tốt nhất. Khi đã có thông số kỹ thuật chung tốt, sử dụng nguyên vật liệu quý, đắt hơn, ampli hay loa sẽ cho âm thanh hay hơn. Dù thế nào thì đầu tư đúng vào dây luôn luôn có thể giúp phát huy tối đa năng lực của trang thiết bị.
 |
| Dây nguồn Furutech FP 314Ag II 2 |
Các nguồn cung
Hầu hết các nhà sản xuất thiết bị hi-end chỉ đáp ứng đòi hỏi căn bản của món hàng. Dây nguồn, chân máy được cung cấp theo máy luôn có giá dưới 5USD (khoảng 100.000 đồng), dù giá trị chiếc máy là tiền nghìn USD.
Hiện có hàng trăm hãng dây nhưng số hãng có triết lý và công nghệ chế tạo riêng rất hiếm. Furutech của Nhật có triết lý “truyền dẫn tinh diệu”, đảm bảo truyền dẫn tinh khiết bằng quy trình công nghệ Alpha Process. Bước đầu chọn chất liệu đồng, bạc hay vàng tinh khiết để chế tạo; bước tiếp theo, Furutech nướng kim loại, để nguội rồi từ từ giảm nhiệt độ đến đông lạnh sâu âm 250 độ C nhằm cố định các tinh thể hợp kim; bước thứ ba là chế tác chính xác.
Oyaide của Nhật thì cho rằng dây hi-end phải có chất lượng chế tạo cao hơn hẳn mọi chuẩn mực thông thường. Hãng chủ trương làm hàng hi-end theo chuẩn làm hàng quân sự. Các quy trình sản xuất giống Furutech nhưng kỹ lưỡng hơn. Ví dụ sau công đoạn chế tác, các chi tiết đều được đánh bóng bằng tay từng cái một. Dây điện nguồn trên thế giới chỉ làm 1 lớp giáp chống nhiễu nhưng Oyaide làm 2 thậm chí 3 áo giáp để ngăn cản tuyệt đối nhiễu âm ngoại lai.
Analysis Plus có thiết kế xếp dây hình xoan rỗng “Hollow Oval Design”. Hãng cho rằng đây là thiết kế giúp cho tín hiệu điện nói chung và tín hiệu âm thanh nói riêng dịch chuyển tốt nhất. Với “Hollow Oval Design”, tín hiệu âm thanh được dẫn truyền nhanh nhất, chính xác nhất dù ở tần số cao và rất cao, và dây luôn giữ được trở kháng thấp, do đó mang lại chất âm trung thực, tự nhiên, tinh tế, êm tai, nghe lâu không mệt nên được giới nhạc sĩ, kỹ sư âm thanh phòng thu và người chơi cao thủ thích thú.
| Synergistics Research đã chế tạo thủ công thành công hàng loạt dây dẫn quý từ rẻ tiền (basik) đến cực khủng. Tính năng nổi bật trong dây Synergistic Research là đảm bảo độ động và không gian âm hình 3 chiều. |
|
Synergistic Research nổi tiếng vì những nghiên cứu sâu về dây và phụ kiện với nhiều “hàng độc”. Ứng dụng các nguyên lý về điện và điện từ trường của hai nhà bác học Nicolas Tesla và Galileo, sử dụng công nghệ “áo giáp chủ động dùng điện một chiều” biến lớp giáp chống nhiễu của dây thành bức tường chặn nhiễu vô tuyến RFI và nhiễu điện từ EMI, áp dụng công nghệ xử lý lượng tử, cải thiện băng thông bằng sét nhân tạo 2 triệu V và phối hợp vật liệu chế tạo…Cách sử dụng
Trong thực tế, nghe nhạc hi-end luôn có hai phương pháp chính để hoàn thiện là bổ sung, cộng hưởng các ưu điểm và khắc chế các nhược điểm. Người nghe có thể sử dụng dây của một hãng nhưng cũng có thể và nên sử dụng dây của nhiều hãng để tận dụng ưu điểm. Trong mọi trường hợp, đảm bảo âm thanh trung thực là mục đích cao nhất. Cho nên, dù có thể chưa làm hài lòng một số người nghe muốn có chất âm linh hoạt, dây dẫn của các hãng Nhật vẫn bán chạy.
Dây nguồn tác động mạnh, nâng cấp một sợi dây nguồn có khả năng cải thiện âm thanh tương đương nâng cấp cả dây tín hiệu lẫn dây loa. Nếu dùng ba loại dây của cùng một hãng thì người nghe có thể chọn hãng bất kỳ (hiệu quả cải thiện như nói ở trên, mạnh nhất là Synergistics Research nhưng hàng của hãng này khá đắt so với hàng của các hãng còn lại). Nếu muốn dùng dây “đa hãng” thì nên dùng dây của một trong hai hãng Nhật đã giới thiệu với Analysis Plus và Synergistics Research. Chất âm chung cuộc sẽ thật, êm tai và nổi. Cụ thể hơn, nên chọn dây loa Analysis Plus để có thể nghe lâu, dây tín hiệu Synergistics Research để nghe sướng tai và dây nguồn Furutech hay Oyaide để nghe đúng.
 |
| Dây nguồn Oyaide Tunami GPX-R 2 |
Không nhất thiết dùng dây “theo bộ về tiết diện” nếu sử dụng dây của nhiều hãng do mỗi hãng sản xuất ra loại dây có khả năng đảm bảo băng thông khác nhau. Dùng dây của một hãng thì phải chọn theo bộ về tiết diện để đảm bảo khắc chế các nút thắt cổ chai băng thông. Dây tiết diện lớn khiến âm thanh được mở rộng nhưng khi âm thanh mở rộng, có khả năng nó sẽ bị loãng. Cho nên, cần cẩn trọng khi nâng cấp tiết diện dây vì việc này chắc chắn tốn kém nhưng đôi khi lại phản tác dụng.
Đương nhiên là trang thiết bị mới dùng dây dẫn tốt thì sẽ hát hay nhưng trang thiết bị cũ khi dùng dây tốt, thiết kế mới, lợi ích đem lại cũng rất lớn, có thể có kết quả bất ngờ. Khi đó, người mua cần điều tra giá xuất xưởng của món đồ cũ rồi quy ra tiền hiện tại để xác định tỷ lệ đầu tư vào dây dẫn.
| Không có khuôn thước cho đầu tư dây. Tuy nhiên, các hãng cũng đưa ra các cấu hình từ cơ bản đến nâng cao. Dàn hi-end khởi đầu tầm giá 5.000 USD trở lại (khoảng 105 triệu đồng) nên dùng công thức 10%, đầu tư 500 USD (khoảng 10,5 triệu đồng) một bộ dây. Những dàn đến 10.000 USD (khoảng 210 triệu đồng) có thể đầu tư 15% tức 1.500USD (khoảng 31,5 triệu đồng) cho tiền dây. Những bộ khủng trên 20.000 USD (khoảng 420 triệu đồng), tỷ lệ đầu tư dây có thể cao hơn, tới tận 30% toàn bộ bộ dàn… |
Ví dụ, một đôi loa cũ hiện có giá khoảng 1.000 USD (21 triệu đồng) thì trong quá khứ, giá của nó có thể là 3.000 – 5.000 USD (63 – 105 triệu đồng), phải mua loại dây loa khoảng 300 – 500 USD (6,3 – 10,5 triệu đồng) mới xứng. Thậm chí nên mua dây dẫn tốt, loại thật hay dù giá cao ngang cả tiền mua thiết bị để thưởng thức hết khả năng biểu diễn bộ dàn đồ xưa cũ.