Khi nói về âm thanh, ta thường nghe đề cập tới các khái niệm thúc đẩy tới tần số âm thanh như Bass, Mid hoặc Treble (bát – mít – trép), đấy là những từ được sử dụng để chỉ âm trầm, âm trung và âm cao. Vậy định nghĩa của chúng là gì?
Speaker(loa)
Bản chất của âm thanh là những sóng động dao cơ học (thường xét trong môi trường ko khí), và 1 trong cơ bản nhất của âm thanh chính là tần số. Tai người với khả năng nghe được dải tần số âm thanh trong khoảng từ 20Hz đến 20kHz (sóng âm thanh dao động từ 20 đến 20.000 lần/giây).
Và để dễ xác định hơn thì người ta thường chia dải tần số từ 20Hz đến 20KHz này ra làm 3 “khoảng tần số” rẻ – trung – và cao, đó chính là Bass – Mid – và Treble. Những tần số nào vượt ra khỏi ngừng từ 20Hz tới 20kHz sẽ được gọi là hạ âm (nếu phải chăng hơn 20Hz) và siêu âm (nếu cao hơn 20kHz).
Ta mang thể nghe thử các tần số âm thanh được phát ở video dưới đây. Tuy nhiên buộc phải nghe bằng 1 cặp loa tương đối rẻ trở lên mới cảm nhận được hầu hết dải tần số này (nếu nghe bằng loa vi thuộc tính lượng quá kém thì bạn sẽ phát hiện ra là ở các tần số quá rẻ hoặc quá cao bạn sẽ ko nghe thấy gì cả, tức là do cặp loa mà bạn đang nghe không đủ khả năng phát ra được các tần số đó), ngoài ra cũng chống chỉ định mang bạn nào bị “say tàu xe” nhé 😀
BASS :
Dải tần số Bass lại được chia nhỏ ra thành:
Low bass (Deep bass) : ~ 20Hz – 80Hz
Bass : ~ 80Hz – 320Hz
Upper bass (High bass) : ~ 320Hz – 500Hz
Bass là dải tần số thường bị đánh giá sai lệch nhiều nhất trong âm thanh. Người nghe thiếu kinh nghiệm thường nhầm lẫn giữa “độ sâu” và “cường độ” của âm Bass. Khi nghe các dàn loa đang chơi “nhạc mạnh” có âm lượng to thì chưa chắc đấy đã là Bass tốt. Một bộ loa có âm Bass thấp sẽ diễn tả được các tần số siêu phải chăng (Bass xuống cực kỳ sâu) ngay cả ở mức âm lượng ko quá lớn, âm Bass nghe tròn trịa, ko bị rền, ko có cảm giác âm Bass bị “kéo đuôi” (nghe bị ù).
Tuy nhiên đấy là những khái niệm về mặt lý thuyết, còn về sở thích thì mỗi người lại khác nhau và còn phụ thuộc cả vào thể dòng âm thanh – âm nhạc đang trình diễn, không thể mặc định âm Bass như thế nào là “hay nhất” được. Ví dụ khi nghe nhạc Rock, nhạc Electronic thì Bass nghe cần chắc, gọn, dứt khoát và sở hữu lực nảy thì sẽ ưng ý hơn. Ngược lại, ví như nghe nhạc Pop – Ballad, Country thì lại buộc phải âm Bass trầm sâu 1 phương pháp thật mềm mại và tinh tế… 😀
MID :
Mid là dải tần số nhiều nhất trong tự dưng (giọng nhắc con người, tiếng kêu của toàn bộ loài động vật, những âm thanh trong sinh hoạt hàng ngày…), buộc phải đôi tai chúng ta nhạy cảm nhất và cũng kiểm tra xác thực nhất ở dải tần số này. Một âm Mid được coi là tốt lúc với sự rõ ràng, mượt mà, độ chi tiết thấp và làm cho cho người nghe cảm thấy dễ chịu.
Low mid : ~ 500Hz – 1kHz
Mid : ~ 1kHz – 2kHz
High mid : ~ 2kHz – 6kHz
TREBLE :
Có dải tần số âm thanh trải dài từ khoảng 6kHz tới 20kHz, âm Treble góp phần làm cho tăng độ chi tiết, tươi sáng, nhan sắc bén của hầu hết âm thanh ta nghe thấy trong cuộc sống. Tiếng Treble “hay” sẽ không bị quá “bén” hoặc chói gắt, mà sẽ “thánh thót và trong vắt như pha lê”.
Do cấu tạo sinh học của lỗ tai và vùng não cảm nhận âm thanh, con người chỉ nghe được tới khoảng tần số 20kHz, nhưng theo nghiên cứu của các hãng âm thanh bậc nhất thế giới thì ở tần số siêu âm (cao hơn 20kHz) con người tuy không nghe được những vẫn “cảm nhận” được, góp phần khiến cho gia tăng xúc cảm lúc nghe nhạc. Do ấy đã có hơi nhiều nhà cung cấp tạo ra những chiếc loa với thể phát ra tần số cực cao (khoảng trên 30kHz) nhằm khiến tăng “độ phiêu” của các thính nhái khó tính. Và giá của các dòng loa cao cấp như vậy thì nghe tới thôi cũng…
Hầu như tất cả những âm thanh chúng ta được nghe trong cuộc sống đều không chỉ nằm ở 1 tần số cố định, mà luôn là sự hòa trộn theo một tỉ lệ nào đó trong 3 dải tần số Bass – Mid – Treble nhắc trên. Điều này đã góp phần tạo phải thế giới âm thanh phong phú mà chúng ta cảm nhận bằng đôi tai mỗi ngày.